Kattenvoer voor beginners: Wat is gezonde en goede kattenvoeding?

Een goede en gezonde kattenvoer vinden voor jouw kat kan een hele opgave zijn. Er gaan verschillende verhalen over internet over vooral kattenbrokjes en rauwe voeding voor katten. Merken worden over en weer uitgewisseld en als je nog iets verder klinkt, krijg je nog een aantal termen om je oren geslingerd.

Zo voelde ik me toen ik net begon met kattenvoer onderzoeken: nogal verloren in de enorme hoop met informatie waaruit je dan maar wijs moet worden. Een goede kattenvoer kan een enorme uitdaging zijn. In dit artikel ga ik dieper in op wat katten aan voeding nodig hebben, oftewel: Aan welke eisen moet goed kattenvoer voldoen? En waarom?

De kat is een carnivoor: Natuurlijk kattenvoeding

In mijn eerdere artikel legde ik al uit waarom een kat een verplichte carnivoor is. In het wild eten ze vooral kleine zoogdieren, zoals muizen, ratten en konijnen. Soms vangen ze ook een vogel, reptielen of spinnen. Vis eten ze eigenlijk bijna nooit.

Alhoewel al deze prooidieren verschillen hebben, komen ze op een aantal vlakken ook overeen:

1. Ze bevatten 65 tot 75% vocht
2. Ze bevatten veel eiwitten en vetten
3. Ze bevatten amper koolhydraten

Vocht in voeding

Katten zijn geëvolueerd met vocht uit hun voeding. Ze ervaren niet snel dorst. En als ze water drinken, krijgen ze dit slechts met een paar druppels tegelijk binnen. Katten zijn hele inefficiënte drinkers.

Wanneer we de prooi vergelijken met beschikbare commerciële voeding valt iets belangrijks op. Een prooi bevat 65 tot 75% vocht. Brokjes bevatten slechts 5 tot 10% vocht. Natvoer zit meestal tussen de 75 en 85% vocht. Rauwe voeding is meestal gelijk aan prooien.

Katten op brokjes gaan meer drinken. Uit een onderzoek bleek dat ze maar liefst zes keer meer gingen drinken dan katten met een vochtrijk dieet. Toch kregen de katten op het vochtarme dieet veel minder vocht binnen in totaal. De katten op natvoer kregen bijna 2 keer zoveel vocht binnen. En dat alleen maar omdat het vocht ín het eten zit.

Dit is mede een reden dat katten op een volledig brokdieet milde uitdrogingsverschijnselen kunnen laten zien. Als er nog meer risicofactoren samenkomen, kan het mis gaan. Denk bijvoorbeeld aan de genen die jouw katje hier kwetsbaar voor maakt. Problemen met zijn blaas- en nierproblemen zijn niet ver weg.

Lees meer: Hoeveel water hebben katten nodig?

Eiwitten zijn belangrijk voor de gezondheid

In prooien zit amper koolhydraten en dus zijn katten geëvolueerd om eiwitten om te zetten in energie. Dit heet gluconeogenesis. ‘Gluco’ staat voor glucose (suiker), ‘neo’ voor nieuw en ‘genesis’ voor het proces. Als de eiwitten in de voeding te laag zijn, krijgt je kat daar erg veel last van.

Toch is er nog een verschil tussen het minimum en het optimale. Een kat gebruikt het voor zijn energie, maar ook voor het onderhoud van spieren, organen en huid. Ondertussen blijkt dat dit bijna5x zoveel is als het minimum.

Uiteraard is daarbij de kwaliteit ook van belang. Met kwaliteit bedoel ik de variëteit en hoeveelheid aminozuren. Dit zijn bouwstenen van eiwitten. Vlees is een kwalitatievere eiwitbron voor katten dan plantaardige eiwitten, zoals gluten uit granen. Daarom kies ik liever voor verse of gedroogde vleestoevoegingen en eventueel een vleesmeel. Organen zijn welkom, want die bevatten veel voedingsstoffen. Taurine bijvoorbeeld zit in hart, ogen en hersenen. Lever bevat vitamine A.

Vlees een dierlijke bijproducten kunnen deze goede organen bevatten, maar ze kunnen ook bestaan uit de restjes van veren, hoeven en snavels. Mede afhankelijk van de prijs beoordeel ik dit: Een goedkoper merk kan hier nog mee wegkomen, maar zodra de prijs stijgt vind ik dit kwalijker. Ik betaal niet zoveel om vervolgens nog niet de kwaliteit te krijgen die ik graag wil.

Lees meer: De kwaliteit van eiwitten en over dierlijke bijproducten

De vetten als energiebron

Naast eiwitten bestaan prooidieren uit vet. Katten zijn hierin iets makkelijker dan met eiwitten, in de zin dat ze een grotere variëteit aankunnen. Vet heeft diverse voordelen voor je kat en sommige vetzuren zijn ook noodzakelijk om te overleven.

Smakelijkheid

Naast eiwit is vet volgens je kat lekker. Daarentegen kunnen ze koolhydraten niet proeven, omdat ze de smaakpapillen voor zoet missen op de tong. Ook verbetert vet de textuur.

Energie

Vet bevat 8,5 kcal per gram, terwijl eiwit en koolhydraat maar 3,5 kcal/gram bevatten. Dat betekent dat ze daarvan meer dan 2 keer zoveel moeten eten. Vet is dus een efficiënte caloriebron die energie levert voor metabolische processen, beweging, regulatie van lichaamstemperatuur, groeien en voortplanting. Uiteraard geldt hier ook dat overdaad schaadt natuurlijk ;)

Vitaminen

Sommige vitaminen zijn oplosbaar in vet, zoals vitamine A, E, D en K. Vet is nodig in het metabolische proces om deze vitaminen te verwerken en op te nemen.

Vacht en huid

Vetten leveren voedingsstoffen voor een gezonde en glanzende vacht en huid van katten.

Opbouw van celmembraan

Om elke celkern (nucleus) zit een membraan. Deze bestaat onder andere uit vetten die de celkern beschermen tegen invloeden van buitenaf.

Essentiële vetzuren

Sommige vetzuren kan je kat niet zelf aanmaken, zoals de omega-6 vetten linolzuur en arachidonzuur. Daarom moeten deze in de voeding zitten. Alhoewel omega-3 vetzuren niet als essentieel gezien worden, is de verhouding wel belangrijk. In prooidieren is deze omega 3:6 ongeveer 1:2, maar 1:5 tot 1:10 wordt ook als acceptabel gezien. Helaas ontbreekt deze informatie vaak op het etiket.

Heel weinig koolhydraten

Katten in het wild eten weinig plantaardig materiaal. Soms eten ze wat gras (meestal alleen de jonge sprietjes) of ze eten de gefermenteerde maaginhoud (alhoewel ze van grotere prooidieren dat soms laten liggen). In het wild krijgen katten slechts 2% van hun energie uit koolhydraten. Planten (koolhydraten) hebben dan ook geen voedingsstoffen die je kat niet uit prooien kan krijgen.

Lees meer: Koolhydraten voor katten

Er is daarnaast ook veel ophef over of voeding altijd graanvrij hoort te zijn. Helaas zie je vaak dat in graanvrije voedingen deze koolhydraten zijn vervangen door andere koolhydraatbronnen, zoals aardappel, tapioca of peulvruchten (erwten). Graanvrij betekent daarom niet per definitie koolhydraatarm.

Helaas staan koolhydraten niet vermeld op het etiket. Dat wil echter niet zeggen dat het er niet in zit. Gelukkig kun je dit zelf berekenen.

Ingrediënten: Wat zit er in kattenvoer?

Naast de specifieke ingrediënten voor eiwitten, vetten en koolhydraten, kijk ik ook naar de rest van de ingrediënten. Naast specifieke ingrediënten, kun je kijken naar:

De volgorde

De volgorde van de ingrediëntenlijst is van hoog naar laag in percentages. Van het eerste ingrediënt zit dus het meeste in en het laatste ingrediënt het minste in gewicht. Denk erom dat dit vóór verwerking is en vocht een vertekend beeld kan geven.

Specifieke vleessoorten

Het liefste wil je als eerste, maar beter nog de eerste vijf, gespecificeerde vleessoorten zien. Dus geen ‘vlees en dierlijke bijproducten’, maar ‘kip’ of ‘kalkoen’. Maar wel liever dierlijke bijproducten dan plantaardige eiwitten.

Ingrediënt Splitting Rule

Om het gewicht te verdelen, worden soms ingrediënten opgesplitst. Een voorbeeld is ‘maisgluten’ en ‘maismeel’. Zo kunnen ze vlees op nummer 1 zetten (dit wordt vaak als stelregel gebruikt). Als je gesplitste ingrediënten op zou tellen, kan het zomaar zijn dat dit meer is dan het vlees op nummer 1.

Suikers

Let daarnaast ook op toegevoegde suikers. Vaak genoeg zie je dit letterlijk als ‘suiker’ staan, maar soms wordt het ook anders genoemd: sucrose, dextrose, xylose, glucose, molasse, caramel/karamel, fructose. Dit zie je vaker bij natvoer dan bij droogvoer.

Het natuurlijke dieet van de kat als voorbeeld

Ik gebruik het natuurlijke dieet van de kat als voorbeeld om te bepalen welke voeding hieraan voldoet. Op basis daarvan denk ik dat rauwe voeding of een kwalitatieve natvoer de beste keuze zijn voor katten. Deze zijn over het algemeen rijk aan eiwitten en vetten, arm aan koolhydraten en zijn vochtrijke voedingen.

Vaak krijg ik het argument dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat rauw of natvoer beter is dan brok. Echter, er bestaat ook geen onderzoek waarvan ik weet dat op lange termijn aantoont dat brok beter is dan natvoer of rauw. Wel weet ik dat brok voor diverse ziekten een risicofactor is, waaronder blaasproblemen.

Hopelijk heeft dit artikel je geholpen wat achtergrond informatie te krijgen over het kiezen van een goede kattenvoer. Natuurlijk kun je hieraan ook je eigen voorkeuren aan toevoegen, zoals prijs en of je kat het lekker vind. Met de hoeveelheid keuzes die er zijn, kun je vast iets vinden.

Lees verder: Hoe lees je het etiket?

Bronnen

Plantinga, E. A., Bosch, G., & Hendriks, W. H. (2011). Estimation of the dietary nutrient profile of free-roaming feral cats: possible implications for nutrition of domestic cats. British Journal of Nutrition, 106(S1), S35-S48.

Buckley, C. M., Hawthorne, A., Colyer, A., & Stevenson, A. E. (2011). Effect of dietary water intake on urinary output, specific gravity and relative supersaturation for calcium oxalate and struvite in the cat. British journal of nutrition, 106(S1), S128-S130.

Laflamme, D. P., & Hannah, S. S. (2013). Discrepancy between use of lean body mass or nitrogen balance to determine protein requirements for adult cats. Journal of feline medicine and surgery, 15(8), 691-697.

 Hewson-Hughes, A. K., Hewson-Hughes, V. L., Miller, A. T., Hall, S. R., Simpson, S. J., & Raubenheimer, D. (2011). Geometric analysis of macronutrient selection in the adult domestic cat, Felis catus. Journal of Experimental Biology, 214(6), 1039-1051.