9 Fabels over natvoer: Waarom natvoer niet slecht is voor katten

Toen de vraag voorbij kwam ‘hoe vaak geef jij natvoer?’ bleek dat de meeste mensen eigenlijk alleen droogvoer geven. Natvoer wordt gezien als een weekend of verjaardag verwennerij. Velen zien natvoer als slecht voor je kat.

Hier ben ik het niet mee-eens: natvoer zou juist het hoofdbestandsdeel moeten zijn van de kat.

Toch zijn velen het hier niet met me eens en hebben opvattingen die ik niet waar acht. Hier vind je 8 redenen waarom natvoer slecht zou zijn en mijn visie waarom het niet correct is.

1 Natvoer bestaat alleen maar uit vocht

Dit is een van de meest genoemde redenen om je kat geen natvoer te geven. “Je geeft alleen maar water!”. Waarom zou je daarvoor extra betalen?

Omdat vocht nu net de bedoeling is.

De prooi van een kat bestaat namelijk ook uit ~70% water. Van nature zijn ze gewend om hun vocht via hun eten binnen te krijgen. Dat betekent ook dat katten niet zulke goede drinkers zijn.

Deze grafiek uit wetenschappelijk onderzoek laat dit goed zien: Bij voedingen lager dan 50% vocht is het vocht uit voer plus de vocht uit drinken aanzienlijk minder dan wanneer de voeding uit 70%+ vocht bestaat. En dit terwijl ze op de voeding met de minste vocht (6,3%) maar liefst 6 keer zoveel dronken als op voeding met het meeste vocht (73,3%)!

Op brokjes krijgen ze minder vocht binnen, terwijl ze meer drinken. Daardoor zijn ze continue licht uitgedroogd. Dit kan leiden tot allerlei problemen, vooral aan de nieren, blaas en urinewegen. Bovendien bestaat natvoer niet uit ‘alleen maar vocht’, maar hebben ze ook voldoende vlees – mits je een kwalitatief goed voer kiest. Dat brengt me op het volgende punt.

Lees meer: Hoeveel vocht hebben katten nodig?

2 In natvoer zit te weinig voedingsstoffen

Misschien komt dit door het vochtgehalte dat men dit denkt, maar het klopt niet. Voor zowel brok als natvoer zijn regels opgesteld om het "compleet" te mogen noemen. Dit geldt voor eiwitten (aminozuren), vetten, mineralen en vitaminen. In zowel brok als natvoer de voedingsstoffen zitten die katten nodig hebben. Wat ontbreekt in brok, echter, is het vocht - zoals net aangetoond.

Wat wel klopt, is dat natvoer minder geconcentreerd is in voedingsstoffen. Dat komt door het water: 1 gram natvoer is niet hetzelfde als 1 gram brok. Dat geldt niet alleen voor voedingsstoffen, maar ook voor de calorieën. Daarom mogen katten van natvoer aanzienlijk meer eten - dat is soms wel 3 tot zelfs 5x zoveel.

Echter blijft de voedingswaarde bij voldoende gegeten hoeveelheden hetzelfde!

Toch ben ik nog steeds voor meer natvoer. Want de ingrediënten zijn niet gelijk: wat mij betreft zijn de ingrediënten in natvoerbeter. Vaak zit er namelijk 1) meer vlees in en zijn de eiwitten hoger, zoals passend voor een optimaal dieet voor een kat, 2) minder koolhydraten in en 3) minder toegevoegde andere troep (zoals conserveringsmiddelen en synthetische vitaminen en mineralen).

3 In natvoer zit suiker

Dit is deels waar: in sommige natvoer zit suiker. Royal Canin heeft hier een handje van. Daarentegen zijn er een heleboel andere merken die geen suiker toevoegen. Sommige voegen wel planten toe, zoals rijst of granen. Dan hebben we het over koolhydraten. Deze zijn ook niet zo goed voor je kat. Maar ook dan blijven er nog zat merken over die laag in koolhydraten zitten.

Sterker nog, als je het vergelijkt met brokjes doet natvoer het op dit gebied een stuk beter. Dit heeft deels te maken met het feit dat brokjes zetmeel (een onderdeel van koolhydraten) nodig heeft om als brokje te blijven. Anders worden het kruimels. Brokken bevatten gemiddeld 28,8% koolhydraten volgens het energieprofiel (gebaseerd op 923 brokken), terwijl natvoer gemiddeld op 9,1% metaboliseerbare energie zit (over 1966 natvoedingen gemeten).

Normaliter houd ik aan dat de koolhydraten voor een kat onder de 15% op energiebasis moeten zijn. Er zijn slechts een handjevol brokken die daaraan voldoen, terwijl er een honderden natvoeren (1700+ in mijn bestand!) zijn die daaraan voldoen.

4 Natvoer is slecht voor de tanden (en brokjes zijn juist goed)

Wist je dat verreweg de meeste katten alleen maar of deels brokjes eet? Toch heeft maar liefst 70% van de katten ouder dan 2 jaar gebitsproblemen zoals tandvleesontsteking of zelfs parodontitis. En bij een studie van Girard en collega's bij 109 katten die alleen maar brokjes kregen had slechts 4% geen tandvleesontsteking. En 13% had zelfs agressieve paradontale ziekte.

Hoe blijft deze mythe toch zo in stand?

Vaak wordt gedacht dat de brokjes door het kauwen de tanden schoonschuren. Helaas zijn de meeste brokjes zo zacht, dat deze op de punt van de tand al uit elkaar brokkelen. Daardoor wordt dit schuureffect nooit bereikt op de plek waar tandplaque zich ophoopt: bij de rand tussen de tand en tandvlees. Bovendien slikken veel katten (een groot deel van) de kleine brokjes heel door, net zoals ze met stukjes afgescheurde prooi zouden doen.

Daarentegen is natvoer ook niet beter voor tanden. Of prooidieren (rauw voeren) wel beter zijn, durf ik niet met zekerheid te zeggen (sommigen zweren van wel). Wel zeker weet ik dat als je wil dat je kat schone tanden heeft, je moet gaan tandenpoetsen. Zeker als er sprake is van genetische aanleg, is dit noodzakelijk.

Wat wel zo is, is dat bij natvoer de kaakspieren minder gebruikt hoeven te worden dan bij rauwe voeding. Daarom zou je regelmatig iets te kauwen kunnen aanbieden, zoals een gedroogd konijnenoor, een eendagskuiken, een 10 gram kipfilet, een kippenmaagje of een (platgeslagen) kippennek.*

*Let op, dit zijn snacks en geen complete maaltijden. Voer met mate om een disbalans in voedingsstoffen te voorkomen.

Lees meer: Brokjes zijn niet beter of slechter voor de tanden dan natvoer.

5 Van natvoer worden je katten dik

Over het algemeen is natvoer hoger in vetten. Velen associëren vet in voeding met lichaamsvet, maar dit is absoluut niet hetzelfde. Vet is een energiebron, net als eiwit en koolhydraten, en in theorie kan elke voeding waarvan te veel gegeten wordt leiden tot gewichtstoename.

Waar het belangrijke verschil zit is de energiedichtheid. Brokken zijn erg energiedicht. Ze bevatten rond de 300 tot 400 kcal per 100 gram. Natvoer daarentegen bevat rond de 85kcal per 100 gram. Dit betekent dat ze veel meer natvoer moeten eten om aan dezelfde calorieën te komen dan van brokjes.

Echter wat dierenarts leren is dat op droge basis natvoer energiedichter is. Voor brokjes zit je dan op 333 - 444 kcal per 100 gram, terwijl natvoer op 425 kcal tot soms zelf 500+ kcal uitkomt. Maar een kat eet het niet op droge basis! Ze eten het natvoer zoals het uit het blikje komt, en juist het vocht zorgt voor beperking van voedselinname.

Dit betekent ook dat het veel makkelijk is om te overeten in brokjes. Tevens is het ook veel makkelijker om te overschatten hoeveel brokjes voldoende is, waardoor te veel geven makkelijk gaat. Natvoer maakt niet dik per se, maar overvoeren wel. En dat gaat met brokjes veel makkelijker, omdat deze zoveel geconcentreerde zijn in energie.

6 Natvoer is troep (KVV / vers voeren is beter)

Bij vers voeren heb je meer controle over de ingrediënten. Over het algemeen weet je beter wat er wel en niet in zit. Dit is zowel een voor- als nadeel. Om goed vers te voeren heb je ook kennis nodig van alle bestandsdelen.

Alhoewel ik het ermee eens ben dat vers  *meestal* beter is, heeft dit wel de nuance nodig ‘als je weet wat je doet’. Want gewoon elke dag een kipfilet geven, of 100 gram kippenlever, of alleen rundvlees geven is gewoon echt niet voldoende. Je kat gaat hier op (middel)lange termijn hartstikke ziek van worden.

Voor iedereen die het simpeler wil houden, denk ik dat overstappen naar natvoer al een prachtige stap voorwaarts is.

Ook kan natvoer ook de tussenstap naar rauw zijn. Zelf heb ik gemerkt dat hoe meer ik leer, hoe meer ik nadenk over dit soort zaken. Misschien in de toekomst dat het wel vers voeren wordt. Maar verandering gaat niet overnacht en heeft wat tijd nodig.

7 Mijn katten lusten alleen maar brokjes!

Hamper en collega's lieten zien dat hoe langer een kat brokjes heeft gehad, hoe moeilijker het wordt om te wisselen van voer. Zeker als je ze cold turkey probeert over te zetten, kan dit tot moeilijkheden leiden.

Het switchen van droogvoer naar een andere droogvoer kan al enkele dagen duren. Laat staan het overzetten van droog naar natvoer. Afhankelijk van hoe erg de ‘brokjes-verslaving’ is, kan dit makkelijk een paar weken tot wel 6 tot 12 maanden duren!

Bedenk bovendien dat brokjes – zeker de goedkope brokjes – overladen zijn met geur- en smaakstoffen. De strijd is daardoor nogal oneerlijk geworden. Dit vereist meer geduld en doorzettingsvermogen van jouw kant.

Handig hulpmiddel: ebook: Hoe wissel je van kattenvoeding? Een nieuwe brok of natvoer introduceren zonder diarree, ook voor gevoelige of kieskeurige katten.

8 Van natvoer gaat ‘ie aan de diarree

Diarree is niet de bedoeling, maar wel logisch in de eerste paar dagen tot 2 week. De darmen hebben tijd nodig om zich aan te passen aan het nattere voer. Als je slechts eens per week/maand/jaar natvoer geeft, is het niet zo gek dat hij dan gelijk aan de dunne raakt.

Dit is de reden dat de overgang van een 100% brok dieet naar meer natvoer langzaam moet gebeuren. Zo hebben de darmen tijd zich aan te passen aan het extra vocht (wat goed is!).

Natuurlijk moet dit geen waterige diarree worden en je weet zelf vast wel wanneer je aan de bel moet trekken. Observeren tijdens een overgang naar natvoer is erg belangrijk. Maar bedenk ook dat als je werkelijk wil overstappen, een beetje diarree (maar ook maagklachten, overgeven, verstoppingen en/of veel scheetjes laten) de prijs is.

9 Mijn dierenarts raadt brokjes aan

Wij mensen zijn zeer gevoelig wanneer het aankomt op autoriteit: als de dierenarts het zegt, zal het wel waar zijn. No questions asked. De blauwe ogen en een witte jas zijn voldoende. Met name de grote merken hebben dit geniaal gebruikt/uitgebuit door dierenartsen te gebruiken om hun marketing te doen. Om hen te laten vertellen waarom je hun merk moet gebruiken. Werkelijk geniaal.

Maar dit is het probleem:

Bedenk aan wie je advies vraagt en wiens advies je opvolgt. Een dierenarts is een medisch specialist, geen voeding specialist. Het is een hetzelfde als met de huisarts: die hoef je ook niet om voedingsadviezen te vragen. Daarvoor ga je naar een diëtist en moet je zelf onderzoek doen. Overleg met je dierenarts is niet verkeerd, maar onthoud dat jouw kritische blik ook belangrijk is.

Welk voer men kwalitatief goed vindt en welk voer goed is voor jouw kat kan verschillen. Daarom moet je altijd je kat in de gaten houden. Wil je zeker weten dat de voeding die je kiest voldoende eiwitten en weinig koolhydraten bevat, kijk dan zeker ook eens in mijn voerlijsten (zie menu). Dan maak je het jezelf ook nog eens 1000x makkelijker en bespaar je jezelf veel kopzorgen :)

Bronnen

Buckley, C., Colyer, A., Skrzywanek, M., Jodkowska, K., Kurski, G., Gawor, J., & Ceregrzyn, M. (2011). The impact of home-prepared diets and home oral hygiene on oral health in cats and dogs. British journal of nutrition, 106(S1), S124-S127.

Girard, N., Servet, E., Biourge, V., & Hennet, P. (2009). Periodontal health status in a colony of 109 cats. Journal of veterinary dentistry, 26(3), 147-155.

Wei, A., Fascetti, A. J., Villaverde, C., Wong, R. K., & Ramsey, J. J. (2011). Effect of water content in a canned food on voluntary food intake and body weight in cats. American journal of veterinary research, 72(7), 918-923.

Cameron, K. M., Morris, P. J., Hackett, R. M., & Speakman, J. R. (2011). The effects of increasing water content to reduce the energy density of the diet on body mass changes following caloric restriction in domestic cats. Journal of animal physiology and animal nutrition, 95(3), 399-408.

Southern Illinois University - Canine and Feline Nutrition Certificate (course info)

Hamper, B. A., Rohrbach, B., Kirk, C. A., Lusby, A., & Bartges, J. (2012). Effects of early experience on food acceptance in a colony of adult research cats: A preliminary study. Journal of veterinary behavior, 7(1), 27-32.