Is soja in kattenvoer slecht?

4 min

Soja wordt tegenwoordig veelvuldig gebruikt in zowel ons eten als in commercieel kattenvoer. Het is een hoogwaardige eiwitbron. Het zou veel positieve gezondheidseffecten hebben. En het is ook nog goedkoop. Soja is het nieuwe ‘wondermiddel’! Maar is soja in kattenvoer wel echt zo goed voor je kat?

Na 8 uur graven op internet ben ik ervan overtuigd van niet. Soja is misschien wel dé beste vleesvervanger door het aantal diverse eiwitten, maar soja heeft ook een aantal ‘eet me niet’ eigenschappen. Tijd om dit eens onder de loep te leggen.

Waarom wordt er soja in kattenvoer gebruikt?

Soja is één van de weinige hoogwaardige plantaardige eiwitten. Dat betekent dat het veel eiwitten bezit die essentieel (onmisbaar in de voeding) zijn. De blog van Hill’s somt de voordelen op van soja, zoals rijk aan vitaminen, geen cholesterol en een goede vorm van vezels. Bovendien is soja goedkoper dan vlees. Daarnaast is de VS de twee na grootste soja exporteur. Alleen Brazilië exporteert meer.

Van de soja geproduceerd in de VS wordt 90% genetisch gemodificeerd en er worden vele pesticiden op gebruikt. Er wordt meer dan 80 miljoen dollar besteed aan het promoten van soja wereldwijd. Hoe meer ze kunnen verkopen, hoe beter (voor hun althans!).

Soja is slecht voor je kat

Soja mag dan wel een hoogwaardige eiwitbron zijn, het blijft een plant. Het past niet bij het biologische dieet van de kat. Maar dit is lang niet het enige probleem.

Eerder had ik het over de ‘eet me niet-stoffen’ in soja. Hiermee bedoel ik dat er stoffen in de soja zitten die ervoor zorgen dat je kat hier slecht op reageert. En het gaat om stoffen: meervoud. De negatieve aspecten van soja zijn niet mals.

Stoffen die de eiwitafbraak bemoeilijken

Soja bevat stoffen die werking van trypsine en amalyse tegengaan. Het is voor een kat al moeilijk om graansoorten zoals soja af te breken. Deze anti-stoffen maken het nóg moeilijker. Het gekke is dat het juist ging om de eiwitten, maar feit is dat ze dus moeilijk te gebruiken zijn.

Schildklierproblemen

De schildklier is een klein vlinderachtig orgaan in de keel. Het regelt ontzettend veel in het lichaam, waaronder de stofwisseling.

De goitrogenen in soja verstoort de schildklier en die kan daardoor opzwellen (‘struma’, in het Engels ‘goiter’. Dit kan leiden tot een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) of een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie). In het eerste geval leidt het tot gewichtstoename en vermoeidheid, in het tweede geval tot afvallen en slapeloosheid.

Onderzoek wijst uit dat soja een component is die de schildklierhormoon “T4” verhoogt, maar ze weten niet hoe zich dat verhoudt tot een te snel werkende schildklier. Bij mensen met een normaal werkende schildklier lijkt het geen problemen op te leveren, alhoewel bij dieren hier twijfels over bestaan.

Hyperthyreoïdie komt veel voor, zeker bij katten ouder dan 10 jaar. Omdat de schildklier zo belangrijk is, lijkt het mij verstandig zeer voorzichtig te zijn met soja producten in kattenvoer. Dat het wetenschappelijke onderzoek nog niet doorslaggevend is, maakt voor mij niet uit.

Andere effecten van soja

Maar hier blijft het helaas niet bij. Andere effecten op katten zijn:

De hoeveelheid vezels onttrekken meer vocht dan normaal uit de kat, waardoor uitdroging op de loer ligt
Door de hoeveelheid onverteerbare vezels kan winderigheid en diarree ontstaan
De hoge concentratie koolhydraten leidt tot een hoge bloedsuikerspiegel en op lange termijn mogelijk suikerziekte
Door anti-trypsine is er een verminderde opname van essentiële bouwstoffen, een vergrote kans op problemen met de alvleesklier (waaronder kanker) en een verminderde lichamelijke groei
De fyto-oestrogeen heeft invloed op de hormoonhuishouding met vervroegde pubertijd (volwassenwording) tot gevolg
Antigenen kunnen serieuze allergieën aanwakkeren
Inname van soja is gelinkt aan toevallen in zowel katten als honden

Soja zorgt er dus voor dat eiwitten in mindere mate opgenomen kunnen worden, dat de lichaamsontwikkeling wordt verstoord, dat de ingewanden het zwaar krijgt en het kan leiden tot voedselallergieën (/intolerantie).

Maar… in Azië eten ze toch ook soja?

In Azië eten ze toch ook soja? Waarom kan onze kat dit dan (beter) niet eten?

Dit is maar het halve verhaal. Ook in Azië aten ze niet echt sojabonen, totdat ontdekt werd hoe ze gefermenteerd konden worden. Zij fermenteren de soja voor 18 maanden gemiddeld (!) waardoor de biochemische samenstelling verandert. Daardoor is het eetbaar.

In de Westerse wereld wordt de soja echter in twee dagen geproduceerd. Deze industriële soja behoud daardoor de ‘eet me niet-stoffen’. Het heeft dus alles te maken met hoe de soja in de Westerse wereld wordt gemaakt.

Heeft de FEDIAF hiervoor regels opgesteld?

Gek genoeg, nee. Ik kan niets vinden in hun Nutritional Guidelines (2016) over het gebruik van soja, behalve dat het waarschijnlijk een van de meest allergene voedingsmiddelen is.

“Milk, beef, eggs, cereals and dairy products are mentioned most often whereas more controlled studies mentioned wheat, soy, chicken and maize as the most important allergens.” – Fediaf Nutritional Guidelines (2016)

Ondanks deze waarschuwing, staan er geen maxima in hun voorschriften. Op zijn minst opmerkelijk, maar waarschijnlijk mede mogelijk gemaakt door de soja-lobbyende industrie.

Alternatieve namen voor soja in kattenvoeding

Natuurlijk wordt het je niet te makkelijk gemaakt. Soms wordt soja letterlijk ‘soja’ genoemd, maar het gaat ook schuil onder andere namen. Hieronder vind je de alternatieven die ik tot nu toe vond in kattenvoer:

Soja
Lecitine / lecithine (E-nummer 322)
Soja cellulose (E-nummer 426)
TVP (textured vegetable protein)
TSP (textured soja protein)
Eiwithydrolysaat
Isoflavonen
Plantaardig eiwit
Voedingsvezel
(soja) zetmeel

De laatste drie van dit rijtje zijn categorieën waar mogelijk ook soja onder hoort. Zonder specificatie kun je dat niet zeker weten.

Conclusie: Soja in kattenvoer? Liever niet.

We zoeken steeds vaker naar graanvrij voer. Dat is alleen maar goed – granen horen niet thuis in het dieet van de kat. Maar ook soja is een plant, een plant met allerlei vervelende bijwerkingen. Als consument moeten we ook gaan opletten dat er geen soja in het voer zit.

Bronnen

Dogs Naturally Magazine: Soy In Pet Foods: The Unwholesome Truth

Hoe werkt mijn lichaam: Wat is struma en wat kan eraan worden gedaan?

Pet Education (Drs. Foster & Smith): Soy Diets en Feline Hyperthyroidism

White, H. L., Freeman, L. M., Mahony, O., Graham, P. A., & Hao, Q. (2004). Effect of dietary soy on serum thyroid hormone concentrations in healthy adult cats. American journal of veterinary research, 65(5), 586-591.

Dr. Pierson: Feline Hyperthyroidism

Messina, M., & Redmond, G. (2006). Effects of soy protein and soybean isoflavones on thyroid function in healthy adults and hypothyroid patients: a review of the relevant literature. Thyroid, 16(3), 249-258.

Medisch Centrum voor Dieren: Schildklierproblemen bij de kat

Dr. Pierson: Feeding Your Cat: Know the Basics of Feline Nutrition

Stichtig Voedselallergie: Aanduidingen op het etiket voor soja

FEDIAF Nutritional Guidelines